فن کیس و خنک کننده پردازنده

انواع فن و خنک کننده پردازنده

هنگامی که به خنک کردن پردازنده (CPU) در کامپیوتر یا دستگاه های الکترونیکی می پردازیم، انواع مختلفی از فن ها و خنک کننده ها وجود دارد که به طور گسترده برای این منظور استفاده می شوند. برخی از انواع معمول شامل موارد زیر هستند:

• خنک کننده های بادی (Air Coolers)

خنک کننده های بادی افقی : در این حالت، فن ها به طور مستقیم و افقی روی سینک حرارتی نصب می شوند و با ایجاد جریان هوای تازه از محیط، به خنک کردن پردازنده کمک می کنند.

خنک کننده های بادی عمودی: برخی خنک کننده های بادی دارای فن های بزرگ و با تعداد بالا به صورت عمودی هستند که برای تولید جریان هوای بیشتر و خنک کردن بهتر پردازنده مورد استفاده قرار می گیرند.

• خنک کننده های مایع  (Liquid Coolers)

سیستم های خنک کننده مایع AIO (All-in-One): این سیستم ها شامل واتر بلاک (که مستقیماً بر روی پردازنده قرار داده می شود)، لوله های مایع خنک کننده و رادیاتوری با فن ها برای خنک کردن مایع می باشند.

سیستم های خنک کننده مایع سفارشی (Custom Loop): این سیستم ها به صورت دستی و به تناسب کیس و قطعات خاص، با استفاده از لوله های خنک کننده، واتر بلاک و رادیاتورهای اختصاصی ساخته می شوند.

به طور کلی، انتخاب خنک کننده مناسب برای پردازنده بستگی به نوع استفاده، اندازه کیس، توان حرارتی پردازنده و نیازهای حرارتی خاص سیستم شما است.

فن CPU

فن CPU یا همان فن پردازنده یک وسیله ی سخت افزاری است که برای خنک کردن پردازنده مرکزی یا  CPU (Central Processing Unit)در یک کامپیوتر استفاده می شود. پردازنده مرکزی یکی از مهمترین واحدهای سخت افزاری در یک سیستم کامپیوتری است که وظیفه اجرای دستورات و عملیات محاسباتی را بر عهده دارد.

وظیفه اصلی فن CPU، حفظ دمای مناسب و بهینه در پردازنده است. زیرا هنگام اجرای عملیات پردازشی، پردازنده گرم می شود و در صورتی که دمای آن بیش از حد باالا برود، ممکن است عملکرد آن تحت تأثیر قرار گیرد یا حتی خراب شود. فن CPU با ایجاد جریان هوای تازه و تخلیه حرارت از روی سطح پردازنده، باعث خنک شدن آن می شود.

این فن ها معمولاً به صورت مستقیم بر روی پردازنده یا روی یک سینک حرارتی (Heat Sink) که به پردازنده متصل است، نصب می شوند. برخی از آن ها دارای سیستم های خنک کننده پیشرفته تری هستند که علاوه بر فن، از روش های دیگری مانند لوله های انتقال مایع استفاده می کنند تا به بهترین شکل ممکن پردازنده را خنک نگه دارند.

فن پاور

فن پاور یا فن منبع تغذیه، یک قطعه سخت افزاری است که درون منبع تغذیه یا PSU (Power Supply Unit) قرار دارد. وظیفه اصلی این فن، خنک کردن داخل منبع تغذیه است.

منبع تغذیه یکی از اجزای حیاتی کامپیوتر است که به کمک یک تبدیل کننده برق، برق متناوب (AC) را به ولتاژهای مستقیم (DC) مورد نیاز کامپیوتر تبدیل می کند. همچنین، منبع تغذیه مسئولیت تأمین برق مناسب و پایدار برای تمامی قطعات سیستم را بر عهده دارد.

فن پاور در داخل منبع تغذیه نصب می شود تا با ایجاد جریان هوا و انتقال حرارت از قطعات داخلی، به خنک کردن آن ها کمک کند. این کار باعث افزایش عمر مفید منبع تغذیه و کاهش احتمال ایجاد مشکلات ناشی از گرمای بیش از حد در داخل آن می شود.

فن های منبع تغذیه معمولاً به صورت مستقیم بر روی بلوک منبع تغذیه نصب می شوند و با چرخش، هوای داخلی را درون منبع تغذیه جابجا می کنند تا دمای داخلی را کاهش دهند و سیستم را در حالت خنک نگه دارند.

فن کارت گرافیک

فن کارت گرافیک یا فن GPU (Graphics Processing Unit) یک قطعه سخت افزاری است که بر روی کارت گرافیک (GPU) نصب می شود و وظیفه اصلی آن، خنک کردن واحد پردازش گرافیکی است.

کارت گرافیک یکی از اجزای مهم یک کامپیوتر است که برای پردازش تصاویر، رندرینگ سه بعدی، بازی های رایانه ای، ماینینگ و سایر وظایف گرافیکی استفاده می شود. واحد پردازش گرافیکی یا GPU درون کارت گرافیک دائماً در حال انجام محاسبات پردازشی بسیار سنگین است که می تواند منجر به گرمای زیاد شود.

با توجه به اینکه  GPU ها در هنگام کارکرد شدید گرم می شوند، فن کارت گرافیک نصب شده بر روی کارت گرافیک، وظیفه دفع حرارت و خنک کردن GPU را بر عهده دارد. این فن ها با ایجاد جریان هوای تازه و تخلیه حرارت از روی سطح  GPU، باعث خنک شدن آن می شوند و از این طریق از افزایش دما و کاهش عملکرد کارت گرافیک جلوگیری می کنند.

بسیاری از کارت های گرافیک با فن های مختلف و سیستم های خنک کننده ی پیشرفته تری همراه هستند. برخی از آن ها دارای سیستم های خنک کننده ای مانند سینک حرارتی (Heat Sink)، لوله های حرارتی و حتی سیستم های خنک کننده مایع (Liquid Cooling) هستند که به بهترین شکل ممکن کارت گرافیک را خنک نگه می دارند.

کولر کیس

کولر کیس یک قطعه سخت افزاری است که برای خنک کردن داخلی کیس یا محفظه ی داخلی کامپیوتر استفاده می شود. هدف اصلی کولر کیس، حفظ دمای مناسب داخل کیس و جلوگیری از افزایش دما و برودت کاهشی در سیستم کامپیوتری است.

کیس یکی از مهمترین قسمت های یک کامپیوتر است که تمامی قطعات داخلی را شامل می شود. با اجرای کارهای پردازشی و فعالیت های مختلف، قطعات داخل کیس گرم می شوند. این گرما، اگر به صورت مداوم جلوی آن گرفته نشود، ممکن است باعث افزایش دما و در نتیجه کاهش عملکرد قطعات یا حتی خرابی آن ها شود.

کولر کیس معمولاً شامل یک یا چند فن است که بر روی دیواره های داخلی یا خارجی کیس نصب شده و وظیفه ورود جریان هوای تازه و دفع حرارت را دارند. این فن ها با جابجایی هوا درون کیس، باعث خنک شدن قطعات داخلی شده و به دستگاه کمک می کنند تا در دمای مناسبی که برای عملکرد بهینه لازم است، حفظ شود. همچنین معمولاً از یک فیلتر گرد و غبار در قسمت ورودی هوا استفاده می شود تا از ورود گرد و غبار به داخل کیس جلوگیری کند. بعضی از کیس ها نیز در پنل کیس دارای طراحی مش هستند. این مش کیس، تا حدی از ورود گرد و غبار جلوگیری می کند.

کولرهای کیس ممکن است به صورت قرارگیری استاندارد بر روی دیواره های کیس یا محفظه ی داخلی نصب شده یا از نوع خنک کننده های پیشرفته تری باشند که همراه با سیستم های خنک کننده بادی، سیستم های خنک کننده مایع یا سایر فنون خنک کننده پیشرفته ارائه می شوند.

خنک کننده بادی

خنک کننده بادی یا  Air Cooler، یک نوع سیستم خنک کننده است که برای خنک کردن قطعات داخلی یک کامپیوتر، به ویژه پردازنده مرکزی یا CPU (Central Processing Unit) استفاده می شود. این نوع خنک کننده با استفاده از هوا به عنوان وسیله ای برای انتقال حرارت از قطعات داغ به خنک ترین قسمت ها، به خنک کردن سیستم کمک می کند.

خنک کننده بادی عمدتاً از یک سینک حرارتی (Heat Sink) و یک یا چند فن برای جابجایی هوا و دفع حرارت استفاده می کند. سینک حرارتی یک ساختار فلزی (معمولاً از جنس مس یا آلومینیوم) است که مستقیماً بر روی CPU یا قطعه دیگری از سخت افزار که نیاز به خنکی بیشتر دارد، نصب می شود. این سینک با افزایش سطح تماس با هوا و انتقال حرارت به فن یا فن ها که بر روی آن نصب می شوند، به خنک کردن قطعات کمک می کند.

فن های موجود بر روی خنک کننده بادی، هوای محیط را به داخل سیستم می کشند و بر روی سینک حرارتی هدایت می دهند. سپس، این هوا با انتقال حرارت از سطح سینک، گرم شده و از طریق فن ها دفع می شود. این گردش هوا و انتقال حرارت باعث خنک شدن قطعات سیستم می شود.

خنک کننده های بادی معمولاً از نظر هزینه مقرون به صرفه تر از روش های خنک کننده مایع (Liquid Cooling) هستند و معمولاً برای کاربرانی که نیاز به خنکی زیادی برای سیستم های پرقدرت ندارند، مناسب می باشند.

خنک کننده آبی (واتر کولینگ)

خنک کننده آبی یا سیستم خنک کننده مایع (Liquid Cooler) یک نوع سیستم خنک کننده است که برای خنک کردن قطعات داخلی کامپیوتر، به ویژه پردازنده مرکزی یا CPU (Central Processing Unit)، استفاده می شود. این نوع خنک کننده از آب یا مایع خنک کننده دیگری مانند گلیکول برای جابجایی حرارت از قطعات داغ به سیستم خنک سازی استفاده می کند

سیستم خنک کننده مایع از یک بلوک خنک کننده استفاده می کند که مستقیماً بر روی پردازنده قرار می گیرد. این بلوک معمولاً دارای لوله های نازک مایع خنک کننده است که از داخل بلوک می گذرند و حرارت را از پردازنده به مایع منتقل می کنند.

مایع خنک کننده که معمولاً آب یا گلیکول است، این حرارت را به رادیاتور یا یک محفظه خنک کننده دیگر منتقل می کند. رادیاتور معمولاً در قسمت دیگری از کیس یا خارج از آن قرار دارد و با یک یا چند فن، مایع خنک کننده را خنک کرده و حرارت را از مایع دفع می کند.

با این سیستم خنک کننده، مایع خنک کننده می تواند حرارت بیشتری را در مقایسه با خنک کننده های بادی (Air Cooler) جذب کند، به علت قابلیت هدایت حرارت بیشتر و بازدهی بهتر در انتقال حرارت. این سیستم ها عموماً برای سیستم هایی که به کاربران نیازی به خنکی زیاد و عملکرد بالاتر دارند، مناسب هستند، به ویژه در مواردی که برای سیستم پر قدرت یا استفاده های حرفه ای از آن استفاده می شوند.

شرکت های تولید کننده خنک کننده های کامپیوتر

تعداد زیادی شرکت در سراسر جهان خنک کننده های کامپیوتر را تولید می کنند. برخی از شرکت های معروف و محبوب در این صنعت عبارتند از:

Noctua: شرکت نوکتوا یکی از شناخته شده ترین تولیدکنندگان فن ها و خنک کننده های کامپیوتر است. آن ها معمولاً با کیفیت بالا، عملکرد خوب و سکوت در فعالیت های خنک کننده ی خود شناخته می شوند.

Cooler Master: شرکت کولر مستر دستگاه های خنک کننده ی مختلفی از جمله خنک کننده های هوایی و خنک کننده های مایع را تولید می کند. آن ها همچنین در زمینه کیس های کامپیوتری و لوازم جانبی دیگر نیز فعالیت دارند.

Corsair: شرکت کورسیر علاوه بر کیس های کامپیوتری، ماژول های حافظه و لوازم جانبی دیگر، خنک کننده های مایع مانند سیستم های خنک کننده AIO (All-in-One) را نیز تولید می کند.

Arctic: Arctic یک شرکت آلمانی است که در زمینه تولید فن های خنک کننده، پست های حرارتی و خنک کننده های هوایی مشغول به کار است.

Thermaltake: شرکت ترمالتیک یکی از شناخته شده ترین تولیدکنندگان کیس های کامپیوتر و لوازم جانبی مرتبط با آن می باشد. همچنین خنک کننده های هوایی و مایع را نیز تولید می کنند.

DeepCool: شرکت دیپ کول مجموعه ای از لوازم جانبی کامپیوتری از جمله خنک کننده های هوایی و مایع، فن های کامپیوتری و کیس های کامپیوتری را تولید می کند.

Fater: شرکت فاطر، تولید کننده قطعات کامپیوتری، علاوه بر قطعاتی مانند مانیتور، ماوس، کیبورد، پاور، کیس و مادربرد، اقدام به تولید خنک کننده های بادی و آبی نیز کرده است.

همچنین، شرکت های دیگری مانند Be Quiet!, NZXT, Scythe, Zalman و بسیاری دیگر نیز در این صنعت فعالیت دارند و خنک کننده های متنوعی تولید می کنند. هنگام انتخاب خنک کننده برای کامپیوتر خود، به نیازهای سیستم، اندازه ی کیس و نوع استفاده مورد نظر خود توجه کنید تا بهترین گزینه را انتخاب کنید.

فن و خنک کننده برند فاطر

شرکت فاطر با ارائه محصولاتی کامل در زمینه فن های کیس، ختک کننده های بادی و خنک کننده های آبی، سبد کاملی را در زمینه خنک کننده های کامپیوتری داراست.

این خنک کننده ها دارای نورپردازی RGB و ARGB هستند و حدود 2000 دور بر دقیقه نیز سرعت چرخش این فن ها است. همچنین این خنک کننده ها دارای تنوع زیادی در کانکتورها هستند و شامل کانکتورهایی مانند کانکتور سه پین، کانکتور چهار پین و مولکس به عنوان کانکتور برق هستند.